berthevansoest (berthevansoest) wrote,
berthevansoest
berthevansoest

Sint Jan en Derrida

Op 24 juni is het geboortefeest van Sint Jan. Van alle heiligen wordt de sterfdag gevierd, maar van Sint Jan de geboortedag. Sint Jan is Johannes de Doper, de profeet die Jezus doopte in de Jordaan. De naamgeving van Johannes is bijzonder. Zijn vader heette Zacharias. De ouders noemen hun zoon niet Zacharias, naar zijn vader, zoals gebruikelijk was, maar Johannes (Lucas 1:57-68). 

               

Namen zijn belangrijk. Met het geven van een naam bij de geboorte wordt al iets ingevuld van wat het kind voor iemand is. Het kind krijgt een Marokkaanse of een Nederlandse naam, een Joodse of Chinese. Het krijgt de naam van een tante uit de familie of van een beroemde opa. Ik bijvoorbeeld heb de naam van mijn moeder en grootmoeder gekregen. Je kunt ook de naam van een fijne heilige krijgen of van een leuke, vrolijke vriendin.

In een naam zit een verwachting opgesloten, de hoop van de degene die je de naam gegeven heeft: de verwachting dat je zal zijn als die leuke vriendin, dat die fijne heilige jou zal helpen, of dat een naam uit de familie zal voorleven door dat jij hem draagt, en dat jij die naam eer aan zal doen. Zelfs al is er geen verwachting, de naam zelf geeft een verwachting, omdat hij verwijst naar een ander met dezelfde naam, dood of levend, heilige of crimineel.

De ouders van Johannes breken met een traditie door hun kind niet de naam van zijn vader te geven, maar een andere naam. Ze geven de naam die een engel hen had voorzegd op het moment dat de baby hen beloofd was, op een leeftijd waarop ze geen kind meer konden verwachten. Ze hebben dit kind gekregen terwijl dat menselijkerwijs gesproken niet meer mogelijk was. Dit kind breekt de traditie, zeggen ze met zijn naam, wij hebben het gekregen terwijl dat niet meer kon. Daarmee zit in zijn naam de verwachting dat dit kind tradities zal breken en nieuwe wegen zal gaan. De naam zelf heeft ook een betekenis. Die betekenis houdt ook een verwachting in. Johannes betekent: ‘God is genadig’. Door hun zoon Johannes te noemen zeggen de ouders dat God genadig is geweest door hun een kind te schenken, en misschien zit er de verwachting in dat Johannes even genadig zal zijn voor de mensen om hem heen als God.

Een naam die je draagt, kan je steunen. Je kunt je eraan optrekken omdat hij verwijst naar iemand die je hoog hebt of lief hebt, bijvoorbeeld je oma, of een knappe oom. Bijna alle namen hebben betekenissen. Ook aan de betekenis van je naam kun je je optrekken. De naam Tibout bijvoorbeeld betekent ‘moedig’. Moed kun je gebruiken in moeilijke tijden. En zo zijn er veel meer namen die een betekenis hebben die helpend is: de ‘krachtige’, de ‘schone’, de ‘stralende’, de ‘vlammende’. En neem de naam Maria: ‘Gezegende onder de vrouwen’.

Een naam kan je steunen, maar ook danig in de weg zitten, omdat jij niet zo eerbaar, zuiver en moedig kunt zijn als degene van wie jij de naam draagt. Het kan zijn dat je een hekel hebt aan degene wiens naam jij gekregen hebt. Het kan ook zijn dat je de eigenschap die in je naam vervat is niet fijn vindt en de naam zelf niet mooi.

Of je nu de naam van je vader hebt, of dat je een naam hebt gekregen die breekt met die traditie zoals Johannes; de naam die je hebt, draagt een verwachting in zich. De verwachting is dat de degene met dezelfde naam, dezelfde zal zijn of worden als degene van wie hij de naam draagt, een heilige of een oom of vriendin. Dat jij als degene zal worden wiens naam je hebt. Ook is het de verwachting dat de betekenis van de naam: de moedige, de tedere, de lichtende, geleefd zal worden door degene die de naam draagt.

Deze verwachting wordt in zekere zin ingelost. Alleen al door de naam die je draagt verwijs je naar iemand die dezelfde naam heeft als jij, en naar een eigenschap, de betekenis van je naam. Maar die verwachting wordt niet helemaal ingelost. De Franse filosoof Jacques Derrida spreekt over de illusie van de gesloten cirkel als het over de naam gaat. Het lijkt of er een gesloten cirkel is tussen een naam en degene die dezelfde naam draagt, alsof de naam terugkeert naar degene van wie de naam is. Toch is die cirkel niet helemaal rond en gesloten. Er ontsnapt iets aan die cirkel. De naam keert nooit helemaal terug naar waar hij vandaan komt. Je bent namelijk nooit dezelfde persoon als degene wiens naam je draagt. Jij valt ook niet helemaal samen met de betekenis van je naam: de ‘moedige’ of de ‘lichtende’, de ‘tedere’ of de ‘lieflijke’, ieder geeft aan die eigenschappen een eigen kleur.

Aan de ene kant verwijst een naam dus naar een mens die dezelfde naam draagt of droeg, of naar een eigenschap, de betekenis van je naam. Aan de andere kant ontsnapt de naam daaraan, omdat je iemand anders bent dan degene met de dezelfde naam, en de eigenschap, de betekenis van je naam, op eigen manier vorm geeft. In deze beide kanten, in de beweging van hetzelfde zijn en toch anders, schuilt het geheim van de naam. Het geheim van de naam is een belofte. Het is een onbekende belofte, anders zou het een verwachting zijn. Het is een belofte die onze grijparmen van hoop, verwaching, interpretatie en betekenisgeving niet pakken kunnen. Het is een belofte die alleen te ontdekken en te leven is door de degene die de naam draagt.

De naam die je draagt - tarotlegging bij Lucas 1:57-68

Hier volgt een tarotlegging. Deze tarotlegging gaat over je naam: over de verwachtingen die in je naam besloten liggen en over de onbekende belofte van je naam.


Legpatroon

---4--- 
2 1 3


Kaart 1: Naam

De eerste kaart laat de verwachtingen zien die in je naam besloten liggen. Als je weet wat je naam betekent, kun je de kaart daarmee in verband brengen. Maar kijk ook of je in de kaart de verwachtingen ziet van je ouders die je je naam gegeven hebben, of van anderen die wilden dat jij deze naam droeg, of doordat je naam dezelfde is als die van een heilige of iemand anders met dezelfde naam. Sta lang bij de kaart stil, en som alle verwachtingen op die je ontdekt op de kaart. De vraag om de kaart bij te trekken is: Welke verwachtingen liggen besloten in mijn naam?

Kaart 2: Verwachtingen

De tweede kaart laat zien waarin jij aan de verwachtingen van je naam, kaart 1, voldoet. Kijk hoe je je voelt bij deze kaart. Is het fijn om aan die verwachtingen te voldoen? Tja...en wie weet laat de kaart een groot protest zien, voldoe jij echt helemaal niet aan de verwachtingen van je naam. Je trekt de kaart met de vraag: waarin voldoe ik aan de verwachtingen die in mijn naam (kaart 1) besloten liggen?

Kaart 3: Anders

De derde kaart laat zien, waarin jij anders bent dan de naam die je gegeven is (kaart 1 en 2), waarin jij niet voldoet aan de verwachtingen van je naam. De kaart kan laten zien hoe jij tegen de verwachtingen van je naam in gaat, maar hij kan ook tonen dat je haast niet onder de verwachtingen uitkomt. De vraag waarmee je de kaart trekt luidt: Waarin ben ik anders dan de naam die mij gegeven is, waarin voldoe ik niet aan de verwachtingen van mijn naam?

Kaart 4: Onbekende belofte

Kaart 4 toont wat het geheim van jouw naam is, de onbekende belofte van je naam die niemand kent, die overal aan ontsnapt, en alleen voor jou is om te ontdekken en te leven. De vraag waarmee je de kaart trekt is: Wat is de onbekende belofte van mijn naam?


Tags: jacques derrida, johannes de doper, legpatroon, lucas, sint jan, tarotlegging, zonnewende
Subscribe

  • Post a new comment

    Error

    default userpic

    Your reply will be screened

    Your IP address will be recorded 

    When you submit the form an invisible reCAPTCHA check will be performed.
    You must follow the Privacy Policy and Google Terms of use.
  • 0 comments