Berthe van Soest

Ik bestudeer mijn 'lunaar' iedere maand, met een vriendin. Een lunaar is iets astrologisch. Een horoscoop met de cyclus van de maan als uitgangspunt, die geldt voor een maand. We bekijken dan waar welke planeten staan in onze horoscoop en hoe ze met elkaar mixen. Dat is iedere maand anders. Deze maand staat mijn 'Zon' op ‘Midhemel’. In de astrologie staat de 'Zon' voor je ‘ik’. Ik sta als het ware hoog aan de hemel te stralen, op het midden van dag. Heel zichtbaar. Als je zichtbaar bent, ben je kwetsbaar. In het boek met uitleg over lunaren, dat we raadplegen, stond dat ik met deze stand van de Zon uit moet kijken voor wat er over mij gezegd wordt, voor mijn reputatie. Suggestie was, te letten op hoe ik deze maand naar buiten treed.

Ik zat afgelopen zaterdag in een filmpje van RTL. Niet zomaar, maar als ‘wappie’. Dat had ik niet verwacht. Ik had die middag meegedaan aan een demonstratie van ContainmentNu. Een actiegroep die zich inzet voor betere bestrijding van corona. Kortdurende strenge regels met als doel het virus in te dammen en lockdowns niet nodig zijn: mondkapjes, grondig bron- en contact onderzoek en isolatie, tot het virus ingedamd en weg is. Dan worden minder mensen ziek, gaan minder mensen dood, lopen minder mensen langdurige restschade op. Ook is het beter voor de economie. De landen die er het afgelopen half jaar in slaagden de gezondheid van hun bevolking te beschermen, bleken verrassend vaak ook hun economie beschermd te hebben.




Er was een heleboel pers. De RTL camera kwam ook bij mij terecht. Mijn haar was net geknipt door Peetoom, maar het waaide. Ik had mijn coole leren krakersjas aan, die eigenlijk heel sjiek is, maar die zag je niet. Je ziet mij in het filmpje met verwaaide haren. Met intense blik boven een mondkapje, waarop met felrode letters ContainmentNu is gestikt, zeg ik uit de grond van mijn hart: 'Ik wil niet nog een keer ziek worden.' Ik heb corona gehad. Mijn pleidooi voor kort en lokaal ingrijpen was niet te zien. Onze boodschap van indamming kwam helemaal niet aan bij RTL. We werden geframed als mensen die iets heel raars wilden. Hoe durfden we zulke regels voor te stellen. We deden niet onder voor de viruswaanzinigen.

De volgende dag stond ik weer voor een camera. Ik was in Utrecht bij de mars van Vrouwen voor Vrijheid. Ik ben uit verbijstering naar deze mars gegaan. Deze vrouwen willen vrijheid en geen enkele maatregel. Tijdens de tocht werd op sjamanentrommels gespeeld. Ik heb ook een sjamanendrum gebouwd. Ik sta hier dichtbij. Er was een spreker die zich als Tibetaans Boeddhistische leraar presenteerde, die traditie ken ik van binnenuit. Er waren daar twee hartelijke vrouwen die ik ken en graag mag. Ik ben al maanden verbouwereerd dat vrouwen met sjamanendrums en wapperende rokken waarmee ik me verwant voel, het gevaar van dit virus bagatelliseren en zoveel moeite hebben met de inperking van hun vrijheid.




Er kwamen de laatste maanden intimiderende posts in mijn tijdlijn op Facebook, waarin de maatregelen belachelijk gemaakt werden en de ernst van het virus ontkend. Wee je gebeente als je ertegenin ging tussen de 350 instemmende opmerkingen. Hoon was je deel. Het ergste vind ik het sociaal-darwinistische gedachtengoed dat opkwam. Wie sterk en jong is mag leven. Zwakkeren en ouderen mogen sterven. ‘Het leven is niet beheersbaar’, zeggen ze, ‘we kunnen niet alle ziekte en dood buiten ons houden’. Alsof er nooit penicilline is uitgevonden, chemokuren worden ingezet of preventief medicijnen geslikt. Ze vergelijken zichzelf graag met verzetsstrijdsters uit de Tweede Wereldoorlog, maar het sociaal-darwinisme wat ze aanhangen is toch echt fascistisch gedachtengoed. In deze mars werden we als ‘Female Warriors’ opgevoerd. We waren als Jeanne d'Arc en koningin Esther uit de Bijbel, die haar leven voor haar volk op het spel zette.

Ik vind het nog steeds onwerkelijk dat deze visies in mijn vriendinnen- en kennissenkring rondgaan. Mijn brein moet overuren draaien om deze wending te kunnen bevatten. Komen vrouwen op voor autonomie en vrijheid, omdat we nog niet zo lang stemrecht hebben? Komt het omdat vrouwen bij bevallingen medische procedures moeten ondergaan, waarbij we niks in te brengen hebben? Worden onze lichamelijke grenzen zo vaak overschreden, dat vrouwen moord en brand schreeuwen tegen BOA's: 'Waag het niet!'? Is het uit argwaan tegenover de medische wereld en big farma, die klachten van vrouwen niet serieus nemen? Of komt het doordat vrouwen economisch hard geraakt worden? Ik vermoed dat al deze zaken een rol spelen, maar ik blijf verbouwereerd.




Ik had een bloemenbroek aan en een groene zomerjas. De zon scheen. Er deden misschien wel duizend vrouwen mee aan de mars. Vrouwen met en zonder wapperende rokken. Een eindeloze slinger trok langs de singels door de oude binnenstad. Het eindigde in een manifestatie met muziek en sprekers. Vrouwen zaten op het gras en er waren wandelwagens. Het was vitaal, blij en krachtig. Zalig ontspannen. Het contrast met de dag ervoor bij de Stopera kon bijna niet groter zijn. Toen was de lucht onheilspellend donker, stonden we met z’n vijftienen op harde, betonnen tegels te wiebelen op onze kruisjes, waren we gespannen en hadden we een potdicht stadhuis voor ons.

Maar de vitaliteit in Utrecht was vals. Het is de levenslust van het stadje Omelas in het beroemde verhaal van Ursula K. le Guin, waar vreugde en voorspoed heerst op voorwaarde dat er een jongen ellendig verkommert in een kelder. Over de doden, de zieken en de mensen uit risicogroepen verborgen in hun huizen, werd in de toespraken niet gerept. Men waande zich onkwetsbaar met een goed immuunsysteem door ecovoeding en supplementen. Maar we weten, ook zij lopen de kans om het lot van de jongen in Omelas te moeten ondergaan.



We staan voor een tweede golf. Besmettingen onder jongeren sijpelen de huizen van hun ouders binnen, in de vijftig en en maar al te vaak obese. Volgens de prognose van het Institute for Health Metrics and Evaluation op 16-09-20 komen we met het huidige beleid en gedrag, samen met de Amerikaanse Maagdeneilanden en Spanje, terecht in de top drie van de landen met het hoogste aantal sterfgevallen per hoofd van de bevolking.

Maskers, afstand houden, ventileren en testen, gevolgd door rigoreus bron en contactonderzoek, zijn ‘best practices’ om deze pandemie te bestrijden. Maar de overheid vindt maskers nutteloos en zelfs gevaarlijk. Op de GGD’s is jarenlang bezuinigd. De concurrentiepositie van kleine ziekenhuislaboratoria met te weinig capaciteit, wordt beschermd door belangenverstrengeling binnen het Outbreak Management Team. Er wordt gestuurd op de capaciteit van de IC’s, niet op indamming. We krijgen het niet voor elkaar in Nederland. Het is suppen tegen de stroom in.

Ik heb het er niet nog een keer op gewaagd met een camera. Ik weerde de microfoon af en zette het op een rennen: “Nee, nee, nee!” riep ik. Wie weet hoe ik er nu weer op zou komen. Hoe ik ook gezien wordt deze maand, een wappie ben ik zeker niet. Ik zie mezelf als Cassandra, samen met die vijftien mensen bij de Stopera.